Newsletter
Konwencja ONZ
o Prawach Osób Niepełnosprawnych

 

Nr 5/2015

 

Rzecznik Praw Obywatelskich wykonuje zadania niezależnego organu do spraw popierania, ochrony i monitorowania wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

 

Ważne

 

Przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego – niezgodne z Konstytucją

Rzecznik Praw Obywatelskich we wrześniu 2014 r. złożył wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności:
1. § 10 ust. 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających (Dz. U. z 2014 r., poz. 599) z art. 92 ust. 2 Konstytucji RP;
2. § 1 pkt 3 załącznika Nr 6 do rozporządzenia wymienionego w pkt 1 z art. 41 ust. l i art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
3. § 2 ust. 1 pkt 5 załącznika Nr 6 do rozporządzenia wymienionego w pkt 1 w zakresie, w jakim przewiduje prawo osoby, wobec której realizowany jest środek zabezpieczający w warunkach wzmocnionego i maksymalnego zabezpieczenia, do niekontrolowanych rozmów telefonicznych w godzinach ustalonych przez kierownika zakładu z art. 49 Konstytucji RP.
Trybunał Konstytucyjny po rozpoznaniu wniosku, poparł stanowisko RPO i uznał, że zaskarżone przepisy są niezgodne z Konstytucją. [Wniosek do TK]
[Wyrok TK]

 

Sprawy u Rzecznika Praw Obywatelskich

 

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w jednostkach penitencjarnych [art. 15 – Wolność od tortur lub okrutnego, nieludzkiego albo poniżającego traktowania lub karania]*

Kontynuując sprawę przebywania osób z niepełnosprawnością intelektualną w jednostkach penitencjarnych Rzecznik Praw Obywatelskich zwróciła się do Prokuratora Generalnego z prośbą o informację o sprawach w których istnieją przesłanki do wniesienia kasacji lub wszczęcia postępowania z urzędu o ułaskawienie. Informacje z tego zakresu Prokuratorzy Apelacyjni byli zobowiązani przesłać do Departamentu Postępowania Sądowego do końca stycznia 2015 r. Sprawa była omawiana w Newsletterze Nr 4/2014 str. 4 i Newsletterze Nr 9/2014 str. 5.

 

Kto może korzystać z przepisów ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych? c.d. [art. 27 – Praca i zatrudnienie]*

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła odpowiedź Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w sprawie stosowania uprawnień przewidzianych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w stosunku do pracowników służby więziennej. Rzecznik został poinformowany, że konstrukcja uprawnień normowanych w art. 15-18 i art. 20 ustawy opiera się na pojęciach właściwych wyłącznie dla stosunku pracy. Dlatego należy uznać, ze wyłącza to stosowanie tych uprawnień do funkcjonariuszy. Natomiast uprawnienie, o którym mowa w art. 19 ustawy (dodatkowy 10-dniowy urlop) nie jest ściśle powiązane ze stosunkiem pracy ani pracowniczym statusem zatrudnionego, więc należy go stosować również wobec funkcjonariuszy służby więziennej i innych służb. Wystąpienie RPO było można znaleźć w [Newsletterze Nr 3/2015] (str. 5). [Odpowiedź Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych]

 

Stypendia specjalne dla studentów z niepełnosprawnościami c.d. [art. 24 – Edukacja, art. 28 – Odpowiednie warunki życia i ochrona socjalna]*

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła odpowiedź z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie możliwości pobierania na drugim kierunku studiów stypendium specjalnego przez studentów z niepełnosprawnościami, w sytuacji gdy niepełnosprawność powstała w trakcie albo po ukończeniu studiów. Sprawa była sygnalizowana w [Newsletterze Nr 3/2015] (str. 4). Ministerstwo poinformowało, że podczas ostatniej nowelizacji ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym rozważane było uregulowanie możliwości ubiegania się o powyższe stypendium. Propozycja ta nie została jednakże ostatecznie wprowadzona do ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw. Zdaniem Ministerstwa podstawowym zadaniem systemu pomocy materialnej dla studentów jest bowiem - zgodnie z Konstytucją RP - zapewnienie przez władze publiczne powszechnego i równego dostępu do wykształcenia. Ukończenie studiów prowadzi zatem do zrealizowania celu, jakim jest umożliwienie zdobycia wyższego wykształcenia. Ministerstwo wskazało także system rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych dysponujący odrębnymi instrumentami, który został stworzony w celu realizacji konstytucyjnego celu, jakim jest przysposobienie do pracy osób niepełnosprawnych. [Odpowiedź MNiSW]

 

Uwagi RPO do XV Sprawozdania z realizacji zapisów Europejskiej Karty Społecznej [art. 35 – Sprawozdania przedkładane przez Państwa Strony]*

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się z prośbą do Rzecznika Praw Obywatelskich o uwagi do tekstu XV Sprawozdania z realizacji przez Polskę Europejskiej Karty Społecznej. Europejska Karta Społeczna jest podstawowym dokumentem Rady Europy, dotyczącym praw społeczno-ekonomicznych obywateli. Polska ratyfikowała kartę 10 czerwca 1997 r. z wyłączeniem zobowiązania w zakresie zapewnienia pracownikom wynagrodzenia zapewniającego godziwy poziom życia (por. Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67).
[Więcej]

 

Konferencje, debaty, badania

 

Seminarium Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich [art. 8 – Podnoszenie świadomości, art. 32 – Współpraca międzynarodowa]*

W dniach 27-29 kwietnia 2015 r. w Warszawie odbyło się Seminarium Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich, którego hasłem przewodnim było: „Rzecznicy praw obywatelskich przeciw dyskryminacji”.
[Więcej]

 

Nic o nas bez nas [art. 8 – Podnoszenie świadomości]*

„Nic o nas bez nas. Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych na serio” to tytuł ogólnokrajowej debaty, która odbyła się w dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Gdańsku. Organizatorem debaty było Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych wraz z Unią Metropolii Polskich i Stowarzyszeniem Gdański Obszar Metropolitalny, a partnerem w przedsięwzięciu – Miasto Gdańsk. Uczestnicy spotkania wystosowali do parlamentarzystów, rządu, samorządu i administracji publicznej apel „O godne i niezależne życie osób niepełnosprawnych w Polsce”.
[Apel gdański]

 

Dobre praktyki

 

„Biegam bo nie widzę przeszkód i jestem na tak”

W dniach 31.03. – 2.04.2015 r. Marcin Grabiński – niewidomy maratończyk w towarzystwie przewodników przebiegł trasę z Berlina do Poznania. Podjęty przez Pana Marcina wysiłek miał na celu zwrócenie uwagi na potrzebę pomocy podopiecznym Stowarzyszenia Na Tak.
Więcej informacji w artykule prasowym [Głos Poznański]

 

Premier Czech na wózku inwalidzkim

Premier Czech chcąc lepiej poznać problemy osób z niepełnosprawnościami jeden dzień spędził na wózku inwalidzkim. Wykonywanie zwykłych, codziennych czynności z pozycji osoby niepełnosprawnej na wózku, jak przyznaje Pan Premier, nie jest takie proste jakby się mogło wydawać. Czy nasi decydenci też pokuszą się o takie doświadczenia?
Więcej informacji pod adresem: [Artykuł z Gazeta pl]

 

Kampania społeczna „List zwrócony do nadawcy”

Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera rozpoczęła kampanię społeczną „List zwrócony do nadawcy”, która polega na wysyłaniu do różnych nieistniejących osób ręcznie napisanych listów-apeli, których nadawcami są znane i popularne osoby. Takie listy wracają do nadawcy, z adnotacją „adresat nie istnieje / adresat nieznany...”. List opisuje, jak może się czuć osoba z zaburzeniami pamięci i jak ważne jest wspieranie działań organizacji alzheimerowskich w Polsce, które mają na celu poprawę jakości życia chorych i ich rodzin, m.in. przez wprowadzenie w życie Narodowego Planu Alzheimerowskiego. List zawiera też prośbę o podjęcie działań: np. zaproszenie do udziału w audycji, zaproszenie do debaty, zainicjowanie dyskusji na temat choroby i opieki.
[Kampania społeczna]
[Wsparcie BRPO]
[Więcej o kampanii]

 

Patronaty

 

IV Forum Pacjentów Onkologicznych pn. „Czy pacjent może mieć zaufanie do systemu opieki onkologicznej w Polsce?”

Rzecznik Praw Obywatelskich objęła honorowym patronatem IV Forum Pacjentów Onkologicznych pn. „Czy pacjent może mieć zaufanie do systemu opieki onkologicznej w Polsce?”, które odbędzie się 25 maja 2015 r. w Warszawie. Konferencja jest zorganizowana przez Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych i zainauguruje Europejski Tydzień Walki z Rakiem. [O Forum]

 

Dostępność informacji w sieci – Accessibility Camp 2015

Rzecznik Praw Obywatelskich objęła honorowym patronatem konferencję pt. „Dostępność informacji w sieci – Accessibility Camp 2015”, która odbędzie się 21 maja 2015 r. w Warszawie. Organizatorem spotkania jest Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego jako inicjator i administrator projektu Forum Dostępnej Cyberprzestrzeni zrzeszającego organizacje pozarządowe działające na rzecz włączenia cyfrowego osób z niepełnosprawnościami i innych grup wykluczonych. Podczas konferencji zostaną wręczone nagrody laureatom 4 edycji konkursu „Otwarta Cyberprzestrzeń 2015” za najciekawsze działania na rzecz włączenia cyfrowego grup marginalizowanych, a szczególnie osób z niepełnosprawnościami oraz przeciwdziałających wykluczeniu tych osób.
[O konferencji]
[Wyniki konkursu]

 

Publikacje

 

„Lokale wyborcze dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych w wyborach samorządowych 2014 roku. Raport RPO” to tytuł publikacji jaka powstała po zebraniu i opracowaniu wyników kontroli lokali wyborczych wyznaczonych jako dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Kontrole były przeprowadzane przed wyborami samorządowymi w listopadzie 2014 r. przez pracowników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich oraz osoby starsze i ambasadorów RPO, którzy przeszli przeszkolenie podczas warsztatów pt. „Prawa wyborcze, dostosowanie lokali wyborczych dla osób z niepełnosprawnościami i osób starszych”, które odbyły się 17-18.10.2014 r. [Newsletter Nr 11/2014] str 5/6.
[Raport RPO]

 

Warto posłuchać

 

RPO: niepełnosprawni nie wiedzą o swoich prawach podczas wyborów [art. 8 – Podnoszenie świadomości]*

Rozmowa z dr. Jarosławem Zbierankiem na temat przystosowania lokali wyborczych do potrzeb osób niepełnosprawnych.[Polskie Radio - wywiad z dr J. Zbierankiem]

 

Irena Lipowicz: prawa człowieka są uniwersalne, nikt nie chce być głodny [art. 8 – Podnoszenie świadomości]*

Rozmowa z prof. Ireną Lipowicz o wizycie Ombudsmanów europejskich w Polsce, a od 7 min. 30 s. audycji jest poruszony temat praw osób niepełnosprawnych i starszych. [Polskie Radio - wywiad z prof. I. Lipowicz]

 

Warto wiedzieć / Ciekawostki

 

Biała Księga. „Niepełnosprawni a transport kolejowy – aktualny stan dostępności kolei dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się” [art. 9 – Dostępność]*

W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej 29 kwietnia 2015 r. odbyła się konferencja poświęcona prezentacji Białej Księgi. „Niepełnosprawni a transport kolejowy – aktualny stan dostępności kolei dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się”. W spotkaniu udział wzięli m.in. Jarosław Duda, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Adrian Furgalski, dyrektor programowy Railway Business Forum, Piotr Pawłowski, Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji. Więcej informacji o spotkaniu można uzyskać na stronach: [niepelnosprawni.pl], [rynek-kolejowy.pl]
Biała księga: [Biała Księga]

 

I Ogólnopolskie Forum Studentów z Niepełnosprawnościami [art. 8 – Podnoszenie świadomości]* [art. 8 – Podnoszenie świadomości]*

W dniach 17-19 kwietnia 2015 r. na Politechnice Łódzkiej obradowało I Ogólnopolskie Forum Studentów z Niepełnosprawnościami, zorganizowane przez Radę Studentów z Niepełnosprawnościami Politechniki Łódzkiej. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele władz Politechniki Łódzkiej, dyrektor Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi oraz ok. 50 studentów, przedstawicieli uczelni z całej Polski. Trzydniowe forum zaowocowało powołaniem ogólnopolskiej organizacji pod nazwą: „Polskie Stowarzyszenie Studentów z Niepełnosprawnością”.

 

„Pokażcie nas w Rio”

25 kwietnia 2015 r. na Akademii Górniczo-Hutniczej odbyła się konferencja zorganizowana przez Stowarzyszenie „Nie widzę przeszkód” pod hasłem Pokażcie nas w Rio. Celem konferencji było przybliżenie problemów, z jakimi borykają się sportowcy z niepełnosprawnościami oraz przede wszystkim spowodowanie, aby w polskich mediach można było zobaczyć i usłyszeć relacje z igrzysk paraolimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 r. Występy sportowców z niepełnosprawnościami mogą być równie atrakcyjne dla widza jak występy pełnosprawnych sportowców. Relacje z ostatnich letnich igrzysk paraolimpijskich w Londynie obejrzało na całym świecie około czterech miliardów telewidzów. Polscy sportowcy niepełnosprawni osiągnęli wspaniałe wyniki. W klasyfikacji medalowej zajęli 9 miejsce z 75 zgłoszonych krajów. A mimo to w Polsce nie można było obejrzeć relacji ani z tych, ani żadnych innych zawodów z udziałem sportowców niepełnosprawnych. Projekt „Pokażcie nas w Rio” honorowym patronatem objęło Ministerstwo Sportu i Turystyki. Trzymamy kciuki za następne wspaniałe wyniki sportowe i możliwość podziwiania ich w relacjach telewizyjnych i radiowych.

 

Zasady kształtowania przestrzeni dostępnej [art. 9 – Dostępność]*

Oznaczenia dotykowe
Stawy, fontanny, baseny
Brzegi należy oznaczyć przy pomocy poręczy, murków, krawężników, zmian nawierzchni.



Wnętrza
Do oznaczenia istotnych miejsc (tras komunikacyjnych, zmian poziomów, drzwi) możliwe jest zastosowanie oznaczeń dotykowych, zmian w sprężystości materiału lub dźwięku kroków czy laski na danej posadzce.
Ścieżki dotykowe
Dobrym rozwiązaniem ułatwiającym osobom z dysfunkcjami wzroku poruszanie się w przestrzeni są ścieżki dotykowe – pasy ruchu o wyraźnie zmienionej fakturze względem reszty nawierzchni. Ścieżki dotykowe powinny mieć minimalną szerokość 60 cm. Faktura ścieżki orientacji powinna podkreślać kierunek ruchu. Rozwidlenia dróg lub ich skrzyżowania powinny być oznaczone przy pomocy płyt o innej fakturze. Minimalny wymiar płyty 60x60 cm. W miejscach, gdzie ścieżka orientacji dochodzi do zmiany poziomu, drzwi lub innej przeszkody, należy zastosować zmianę faktury, ostrzegającą o niebezpieczeństwie, która

  • powinna znajdować się na całej szerokości przeszkody;
  • powinna różnić się od zmian faktury oznaczających rozgałęzienie lub skrzyżowanie dróg komunikacyjnych.


Źródło: Wydawnictwo Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji „Projektowanie bez barier – wytyczne”

 

* W nawiasach podano numery artykułów Konwencji, z którymi związana jest informacja.

www.rpo.gov.pl
złóż wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich

 

* W nawiasach podano numery artykułów Konwencji, z którymi związana jest informacja.

 

www.rpo.gov.pl
złóż wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich

 

Uwaga: Opinie i życzenia dotyczące newslettera prosimy przesyłać na adres - serwisprasowy@rpo.gov.pl